در این مقاله در پاسخ به سوال هایی مانند روش تدریس چیست؟ یا روش تدریس یعنی چه؟ و .... در رابطه با انواع روش های تدریس و فنون تدریس فعال و جذاب توضیحات کاملی ارائه شده و مقالات و مطالب مفیدی با فرمت pdf هم معرفی شده است.
پیشنهاد ویژه سایت تدریس خصوصی ایران مدرس: تعریف و مفهوم تدریس از دیدگاههای مختلف و روش های نوین و جدید تدریس
اگر دبیر رسمی مدرسه، مدرس دانشگاه، معلم خصوصی زبان انگلیسی، شیمی، فیزیک و یا هر درس دیگری هستید، مطالب ارائه شده در این مقاله می تواند برای شما مفید باشد. همانطور که در صفحه روش تدریس سایت ویکی پدیا هم توضیح داده شده است، روش تدریس (به انگلیسی: Teaching Method) روش سازمان‌دهی شکل یادگیری با هدف برآورده شدن یک هدف آموزشی خاص، یا به جای گذاردن یک اثر یادگیری خاص است. آموزش برنامه‌ای، سخنرانی، و نمایش عملی مثال‌هایی از روش تدریس محسوب می‌شوند. روش تدریس، مجموعهٔ فعالیت‌ها و مراحل تجربی است که برای نیل به هدفی معین انجام می‌شود و بهترین روش روشی است که با صرف کمترین مدت و با توجه به امکانات موجود، بیشترین بهره و نتیجه را عاید گرداند. تدریس را سازمان‌دهی یادگیری دانش‌آموزان تعریف کرده و روش تدریس مجموعهٔ فعالیتهایی است که با توجه به شرایط و امکانات موجود صورت می‌گیرد تا مساعدترین زمینه را برای پرورش و آموزش مؤثر و مطلوب فراهم سازد. در ادامه مطالبی ارائه می گردد که می تواند به مدرسین در انتخاب بهترین روش های تدریس در کلاس های تدریس خصوصی و گروهی کمک نماید.
هر استاد و مدرسی ممکن است روش تدریس خاص و مخصوص خودش را داشته باشد. روش های تدریس مختلفی هم وجود دارد که می توانید در ادامه مطالعه نمائید. یک معلم برای اینکه در کار خودش موفق باشد بهتر است که با علاقه به تدریس روی آورده باشد. وقتی یک استاد با علاقه کار تدریس را انجام می دهد هر روشی را که برای ارائه درس استفاده کند مورد رضایت شاگردهای ایشان خواهد بود. استادی که به درس ریاضی علاقه دارد باید در زمینه تدریس خصوصی ریاضی یا تدریس ریاضی در مدرسه و دانشگاه فعالیت کند و به این ترتیب بیشترین بازدهی را خواهد داشت. معلمی که به درس فیزیک علاقه دارد اگر فیزیک تدریس کند چون خودش به مباحث علاقه دارد خلاقیت هم به خرج می دهد و روش های جدید و نوینی را برای تدریس ارائه می نماید. بنابراین علاقه به درس تدریسی خودش می تواند منشاء کشف روش های جدید تدریس باشد. در کنار آن تسلط بر درس هم بسیار مهم است.
وقتی استاد بسیار خوب درس را بلد است به جای اینکه حواسش پیش این باشد که درس را درست تدریس کند خلاقیت به خرج می دهد و با روش های جدیدی تدریس را انجام می دهد. یکی از بهترین راهکارها برای داشتن تدریس جذاب و حرفه ای این است که فقط به جای حرف زدن سعی کنیم شاگرد را با مباحث درگیر نموده و کار عملی و تجربی هم به کلاس اضافه نمائیم. در ادامه در رابطه با انواع الگوها، روش های تدریس و فنون تدریس فعال و جذاب توضیح داده می شود.
مطالعه کنید: روش تدریس در دانشگاه و نکات مهم تدریس خصوصی دروس دانشگاهی
1- روشهای زبانی: در این گروه از روش‌ها، تنها معلم یا مدرس فعالیت می‌کند. وی از وسایل و امکانات مختلف موجود استفاده کرده و مطلب مورد نظر را آموزش می‌دهد.
2- روشهای فعال: در این گروه از روش‌ها دانش‌آموزان در یادگیری نقش فعالی داشته و به همراه معلم و مدرس، به فعالیت پرداخته و به صورت ملموس با موضوع مورد تدریس ارتباط دارند. از مهمترین روشهای فعال تدریس می توان به روش حل مساله، روش بحث گروهی، روش پرسش و پاسخ، روش بارش مغزی، روش هم یاری از طریق تدریس اعضای تیم، روش هم یاری از طریق طرح کارایی تیم و ... اشاره کرد.
کلیک کنید: مشاهده لیست معلم های خصوصی در ایران مدرس
از انواع روش های تدریس جدید و نوین می توان به مواردی همچون روش توضیحی، سخنرانی، اکتشافی، حل مسئله، روش مباحثه، پرسش و پاسخ، واحد کار، گروه های کوچک، یادگیری فردی، روش ازمایشی و .... اشاره کرد. تعدادی از روش های تدریس نوین در ادامه توضیح داده شده است:
1- روش کنفـــــرانس ( گــــرد هم آیی )
«این روش با روش سخنرانی تفاوت دارد زیرا در روش سخنرانی، معلم مسئول دادن اطلاعات به دانش آموزان است. در حالیکه در این روش اطلاعات توسط دانش آموزان جمع آوری و ارائه می گردد. این روش می تواند مشخص کند که دانش آموزان تا چه اندازه می دانند.
2- روش حل مسئلــــه
این روش یکی از روشهای فعال تدریس است. اگر نظام آموزشی بخواهد توانایی حل مسئله را به دانش آموزان یاددهد, (البته مسئله به معنی مشکل و معضل نیست, به بیان دیگر مسئله موضوعی نیست که برای ما مشکل ایجاد کند, بلکه رسیدن به هدف در هر اقدامی, به نوعی حل مسئله است, (خورشیدی , غندالی , موفق, 1378) در این روش آموزش در بستر پژوهش انجام می شود و منجر به یادگیری اصیل و عمیق و پایدار در دانش آموزان می شود.
مطالعه چگونگی داشتن یک تدریس موفق و عالی هم پیشنهاد می شود.
3- روش پـــــروژه ای
روش تدریس پروژه ای به دانش آموزان امکان می دهد تا قدرت مدیریت, برنامه ریزی و خود کنترلی را در خودشان ارتقاء بخشند. در این روش دانش آموزان می توانند با توجه به علاقه ی خود موضوعی انتخاب و به طور فعالانه در به نتیجه رساندن آن موضوع شرکت نمایند.
4- شیوه تمــــرینی
معلم معمولاً بوسیله تمرین, فراگیر را به تکرار مطلب یا کاربرد آن تشویق می کند تا فراگیر در موضوع مورد نظر تبحر لازم را کسب کند. مثلاً معلم انگلیسی از فراگیر می خواهد که با تکرار شفاهی اصطلاحات, تلفظ صحیح آنها را فراگیرد, یا بعد از یافتن طرز ساختن جملات شرطی, پنج جمله شرطی بسازد.
پیشنهاد می شود مطالعه نمائید: بهترین روش تدریس ریاضی و روش های نوین و جدید تدریس ریاضی
5- شیــــوه نمایشــــی
در این شیوه معلم معمولاً, برای فهماندن مطلبی خاص به فرا گیران, از وسایل و اشیاء گوناگون استفاده می کند. در صورتی که معلم نتواند برای فهماندن مطلب درسی آزمایش انجام دهد, شیوه نمایشی می تواند شیوه خوبی برای روشن تر کردن مفهوم برای فراگیران باشد. منبع: oerp.ir
روش و فنون تدریس بیشتر بر اساس خلاقیت فرادهنده شکل می گیرد که دانستن این فنون، به آسانی و سهولت تدریس کمک می کند، در تدریس 3 موضوع اصلی حائز اهمیت است: 1. تعامل بین فرادهنده و فراگیر 2. هدفی از قبل تعیین شده توسط فرادهنده 3. ایجاد محیطی برای یادگیری آسان
حتما مطالعه کنید: تعریف تدریس اثربخش - ویژگی ها و مراحل بهترین روش تدریس و تدریس اثربخش و ثمربخش
الگو، معمولاً به نمونه کوچکي از يک شيء يا به مجموعه اي از اشياي بيشمار گفته مي شود که ويژگيهاي مهم و اصلي آن شيء بزرگ يا اشياء را داشته باشد. الگوي تدريس، چهارچوب ويژه اي است که عناصر مهم تدريس در درون آن قابل مطالعه است. انتخاب يک الگوي تدريس، بستگي به نوع آگاهي معلم از فلسفه و نگرشهاي تعليم و تربيت خواهد داشت.
تعدادی از الگوهای تدریس در ادامه ارائه شده است:
الگوي حل مسأله (problem-solving model): در اين الگو، شاگردان با بهره گيري از تجارب و دانسته هاي پيشين خود، درباره رويدادهاي محيط خود مي انديشند تا مشکلي را که با آن مواجه شده اند به نحو قابل قبولي حل کنند.
الگوي پيش سازمان دهنده (preadvance-organizer model): "پيش سازمان دهنده" يک مطلب يا مفهوم کلي است که در مقدمه تدريس مي آيد تا مبحثي را که به شاگردان ارائه داده مي شود با مباحث پيشين همان درس مربوط سازد و پايه اي براي ارتباط مفاهيم جديد با پيشين شود. در اين الگو، معمولاً مطالب از کلي به جزئي مورد بررسي قرار مي گيرد.
مطالعه دانلود مقاله تدریس به روش حل مساله و میزان اثربخشی آن هم مفید است.
انتخاب روش تدریس مناسب نیازمند توجه معلم به مؤلفه‌های گوناگون، اعم از شرایط روش تدریس، ویژگی‌های معلم و مشخصات دانش‌آموزان است. این همه در کنار ماهیت محتوای آموزشی مورد نظر می‌تواند راهنمای مناسبی برای انتخاب روش تدریس باشد. با این نگاه، تنها نو بودن روش تدریس، ملاک انتخاب معلم نیست و لازم است در طراحی آموزشی، تناسب و ارتباط روش با مقصود یادگیری از جنبه‌های گوناگون مورد توجه و بررسی قرار گیرد. تأنی و تأمل معلم در مرحله انتخاب روش تدریس می‌تواند به شکل‌گیری تجربه‌ای مؤثر و غنی از یادگیری برای دانش‌آموزان منجر شود. منبع: roshdmag.ir - در مقاله ای از سایت علوی هم به عنوان جمع بندی توضیح داده شده است که، در بین شیوه‌های نوین گفته شده، نمی‌توان به قطعیت گفت بهترین روش تدریس نوین چیست؟ زیرا هر روش اگر در زمان و مکان مناسب به کار گرفته شود، در نوع خود برتر است. نباید تأثیر دبیر در روشهای تدریس جدید که برای افزایش کیفیت تدریس اجرا می‌شوند، را نادیده گرفت، زیرا این معلم است که با رفتار و روش تدریس مناسب می‌تواند شاگردانش را به یادگیری بیشتر ترغیب کند و افرادی خلاق، شجاع و با اعتماد به نفس به جامعه تحویل دهد.
پس باید متوجه شده باشید که ما چیزی به عنوان بهترین روش تدریس نداریم و این خود معلم است که با توجه به موضوعات درسی، اهداف درسی، امکانات، توانایی و نیازهای دانش آموزان و مهارت های خود اقدام به انتخاب روش تدریس مناسب می کند و این روش برای دروس مختلف می تواند متفاوت باشد؛ حتی برای یک درس هم از انواع روش های تدریس می توان استفاده کرد. مهم این است که از روشی استفاده شود که مطالب به درستی به مخاطب منتقل شود. روش های تدریس به عنوان ابزاری جهت نیل به هدف های آموزشی هستند؛ برای انتقال مطالب به شاگردان، گاهی اوقات روش سخنرانی مفید است، گاهی اوقات روش ایفای نقش، گاهی پرسش و پاسخ، گاهی روش نمایشی، گاهی بحث گروهی، گاهی روش اکتشافی، گاهی روش آزمایشی و ...؛ خیلی اوقات هم ترکیبی از این روش ها به کار می رود. منبع: پرسمان
حتما بخوانید: راهنمای معلم ریاضی هفتم
– اهداف یادگیری مشخص
– مشارکت فعالانه
– محیطی پذیرا و خالی از تهدید
– فضای همکاری به جای رقابتی
– توزیع برابر مسئولیت های رهبری
– تجربه مفرح گروهی
– پوشش محتوای دوره
– ارزیابی به عنوان بخش لازم روند یادگیری
– حضور منظم دانش آموزان
– آمادگی دانش آموزان پیش از هر جلسه
منبع: آکادمی فردوسی
پیشنهاد می کنیم مقاله روش تدریس ریاضی اول ابتدایی pdf را هم بخوانید.
تدریس یک فعالیت است اما نه هر نوع فعالیتی بلکه فعالیتی که آگاهانه و بر اساس هدف خاصی انجام می گیرد. فعالیتی که بر پایه وضع شناختی شاگردان انجام می پذیرد و موجب تغییر آنان می شود. عمل تدریس یک سلسله فعالیتهایی مرتب، منظم، هدفدار و از پیش طراحی شده است فعالیتی که هدفش ایجاد شرایط مطلوب یادگیری است فعالیتی که به صورت تعامل و رفتار متقابل بین معلم و فراگیر جریان دارد. تدریس عبارت است از تعامل یا رفتار متقابل معلم و شاگرد بر اساس طراحی منظم و هدفدار برای ایجاد تغییر در رفتار شاگرد. هر فعالیتی که از جانب یک فرد به منظور تسهیل یادگیری فرد دیگر صورت پذیرد را تدریس گویند. هنر تدریس در بیان چیستی تدریس آمده است و برای یاد دادن به هر فرد باید روشهای تسهیل کردن را بدانیم. منبع: وبلاگ آموزش نيازهاي ويژه ذهني
معلم، سئوالی را برای بررسی کردن به دانش آموزان ارائه می نماید. معلم باید اطمینان حاصل کند که دانش آموزان مساله را فهیمده اند و بدانند که دنبال چه چیزی می گردند و چگونه باید این راه را ادامه دهند و چگونه مسیر درست را انتخاب نمایند. معلم فکر کردن را در دانش آموزان با گفتگو و پرسش برانیگزاند و از آنها بخواهد با ارائه مثال ها و نامثال ها، مساله را دنبال کنند. معلم فعالیت هایی طرح ریزی نماید که الگوهای جدید را ایجاد نماید. معلم از مدل های مختلف آموزشی و ابزار کمک آموزشی باری تدریس بهره برد. در ارزشیابی نیز از مسایل استفاده نماید که توانایی آنها را در کشف مقاصد جدید بسنجد. از نتیجه گیری سریع براساس یک یا دو نمونه به عنوان شاهد خوددداری کنید. اکتشاف یک مطلب در کلاس درس باید روال منطقی داشته باشد و تا حدودی نمایانگر یک مکاشفه واقعی با محیطی منطقی باشد. دانش آموزان را به طور مرتب در جریان پیشرفت هایشان قرار دهید. منبع: روزنامه ابتکار
مطالعه کنید: بهترین روش تدریس فیزیک
در این مقاله تاثیر دو روش تدریس یادگیری مبتنی بر تیم (TBL) و سخنرانی کلاسیک بر دانش و نگرش دانشجویان مامایی در درس فوریت های مامایی مورد بررسی قرار گرفت. مطالعه حاضر، میزان نارضایتی بالاتری از دانشجویان از تدریس به روش سخنرانی را نسبت به روش یادگیری مبتنی بر تیم (13درصد) را نشان داد. دانشجویانی که با استفاده از روش یادگیری مبتنی بر تیم آموزش دیدند، با تجربه کردن روش بحث گروهی که شیوه جدیدی در تدریس آنان بوده است، نگرش آنها تغییر کرده است که این نکته مهم بیانگر مقبولیت بیشتر شیوه های فعال آموزشی نسبت به شیوه های رایج سنتی و غیرفعال در میان دانشجویان است. در واقع در روش یادگیری مبتنی بر تیم دانشجویان می توانند با بیان ایده ها و دیدگاه های خود ابراز وجود کنند و با مشارکت در بحث های گروهی از نگرش و ایده های دیگران نیز آگاهی یابند و در مجموع با تجربه یک فضای همراه با هیجان و آزادی بیان در ابراز اندیشه های خود، انگیزه و اشتیاق بیشتری برای یادگیری پیدا کنند که این امر منجر به افزایش رضایت چشمگیر آنها از شیـوه تـدریس یـادگیری مبتنی بر تیـم شده بود.
در مقاله بررسی رابطه روش های تدریس باانگیزه پیشرفت در دانشجویان یافته ها نشان داد که میزان انگیزه پیشرفت دانشجویان با توجه به روش های مختلف تدریس (مباحثه گروهی ،پرسش وپاسخ، نمایش علمی و سخنرانی) متفاوت است. همچنین نتایج تحلیل ها نشان داد دانشجویانی که باروش مباحثه گروهی آموزش می بینند انگیزه پیشرفت بیشتری ازخود نشان می دهند. بر همین اساس به ترتیب روش های نمایش علمی، پرسش وپاسخ بر انگیزه پیشرفت دانشجویان تاثیر گذار بودند بنابراین دانشجویانی که با شیوه های نوین آموزش می بینند به انگیزه پیشرفت بیشتری دست می یابند.
حتما بخوانید: انواع الگوهای تدریس مختلف
در مقاله پژوهشی ارائه شده توسط آقایان کاظمی و سعیدی در مجله jeps.usb.ac.ir مقایسه تاثیر روشهای تدریس سخنرانی، بحث گروهی و ایفای نقش بر تغییر نگرش دانش آموزان نسبت به هدفهای ارزشی درس دینی سال اول راهنمایی تحصیلی انجام شده است. نتایج تحقیق نشان داد که تفاوت معنی داری بین روش های تدریس "سخنرانی"، "ایفای نقش" و "بحث گروهی" در زمینه تاثیر بر تغییر نگرش دانش آموزان نسبت به هدف های ارزشی کتاب دینی اول راهنمایی وجود دارد. همچنین نتایج حاکی از برتری روش تدریس "بحث گروهی" نسبت به دو روش تدریس دیگر بود. علاوه بر این نتایج، تاثیر جنسیت بر تغییر نگرشها را نشان می دهد که در این زمینه دختران بیش از پسران در خصـوص هدف های ارزشی کتاب دینی اول راهنمایی تغییر نگرش داشته اند. همچنین نتایج نشان می دهد که روش تدریس بحث گروهی نسبت به سایر روش های تدریس از کارآمدتر است و جنسیت روی تغییر نگرش نسبت به هدف های ارزشی کتاب دینی سال اول راهنمایی تاثیر دارد. در واقع دختران بیش از پسران این تغییر نگرش را نشان دادند.
مطالعه روشهای نوین تدریس هم مفید است.
گردآوری: سایت تدریس خصوصی ایران مدرس
