در این مقاله در رابطه با تعریف و مفهوم تدریس از دیدگاههای مختلف، روش های نوین تدریس در دانشگاه و مدرسه و ... توضیح داده می شود و به سوالاتی مانند تدریس یعنی چه؟، تدریس چه تعریفی دارد؟ و .... پاسخ داده می شود. در صورتیکه در جستجوی مفهوم صحیح تدریس هستید این مقاله را مطالعه نمائید.
تعریف تدریس از ویکی پدیا: تدریس یا آموختن به آن بخش از پویندگی (فعالیت) های آموزشی که با حضور آموزگار در کلاس درس رخ می‌دهد نام نهاده میشود. تدریس بخشی از روند آموزش و پرورش است که یک رشته کردارهای به سامان و از پیش برنامه‌ریزی شده را در برمی‌گیرد و هدفش پیدایش شرایط دلخواه یادگیری از سوی آموزگار است. به آن بخش از کردارهای آموزشی که از سوی رسانه‌ها و بدون حضور و تعامل آموزگار با فراگیران رخ می‌دهد، تدریس گفته نمی‌شود و آموزش و پرورش معنایی بسیار گسترده‌تر از تدریس دارد.
لاگرانژ، ریاضی‌دان نامی بر این باور بود که هیچ ریاضی‌دانی اکتشافات شخصی خود را درک نکرده‌است، مگر این هنگام که این مطالب آن قدر در نظر او واضح و روشن شوند که چون از خانه به کوچه برود بتواند آنها را برای اولین فردی که بر سر راه خود می‌بیند به سهولت شرح دهد. در دهه‌های گذشته روش‌ها و الگوهای جدیدی برای تدریس پدید آمده‌است که کارایی و بازده بسیار بیشتری از روشهای سنتی تدریس دارد و در پرورش اندیشیدن و روحیهٔ دانش‌آموز ردپای بسیار خوبی بر جای می‌گذارد. برخی از این روشهای نوین عبارتند از: یادگیری تفکر به شیوهٔ استقرایی، دریافت یافتار (مفهوم)، الگوی استقرایی کلمه-تصویر، کاوشگری دانشی و ورزیدگی‌آموزی در کاوشگری، بدیعه پردازی، یادگیری از عرضهٔ مطالب (پیش‌سازمان‌دهنده)، یاران در یادگیری، بررسی ارزش‌ها (ایفای نقش و آموزش خط‌مشی عمومی)، تدریس غیر مستقیم، توسعهٔ مفهوم مثبت از خویشتن، یادگیری از شبیه‌سازها و …
مطالعه مقاله انواع الگوهای تدریس مختلف هم مفید است.
تدریس موثر حاصل ترکیبی از عوامل مختلف است، از جمله پیشینه ی معلم و روش های تعاملش با دیگران، و نیز به روش های خاص تدریسش. برای این که بفهمیم چه چیزی یک معلم را موثر می سازد باید بفهمیم واژه ی موثر به چه معناست. تعریف این اصطلاح در حرفه ی تدریس از معانی ضمنی و لایه های چند گانه برخوردار است. نتایج تحقیقاتی را می توان در سه جمله ی فراگیر زیر که برای توصیف معلم موثر به کار رفته اند ، خلاصه کرد : - پیچیدگی را تشخیص دهد. - به روشنی ارتباط برقرار کند. - با وجدان خدمت می کند.
مطالعه این مقاله بسیار کامل را پیشنهاد می کنیم: بهترین و موثرترین راهکارها و روش های تدریس موفق، خلاق و جذاب
تدریس در دیدگاههای مختلف ماهیت و معنای مختلفی دارد بعضی آنرا "بیان مستقیم حقایق علمی از طرف معلم به فراگیران می دانند "گروهی دیگر آن را "همورزی یا تعامل بین معلم و فراگیر و محتوا در کلاس درس "تعریف کرده اند. عده ای از متخصصان تعلیم و تربیت " فراهم آوردن موقعیت و اوضاع و احوالی که یادگیری را برای فراگیر آسان کند " تدریس نامیده اند. اسمیت به پنچ نوع تدریس معتقد است که عبارتند از :" توصیفی" –" موفقیتی" –" ارادی" – "هنجاری" و" علمی". به نظر اسمیت تعریف" توصیفی "تدریس عبارت از بیان مستقیم و صریح دانش و مهارت از معلم به فراگیر است. در تعریف "موفقیت "دو مفهوم تدریس ویادگیری نقشی تعیین کننده و انفکاف ناپذیر دارند به این معنی که عمل تدریس صورت نخواهد گرفت مگر اینکه یادگیری اتفاق افتاده باشد. تدریس در مفهوم" ارادی "عملی است هدفمدار که اهمیت کارکرد آن در رخدادهای آموزشی بستگی به موقعیت و باور معلمان دارد به عبارت دیگر تدریس نه تنها نظام فکری معلمان، بلکه عملکرد آنها را، که به وسیله هدفهای از پیش تعیین شده هدایت می شود، مشخص می سازد. منبع: kolsumnami2011.blogfa.com
مطالعه مقاله روشهای نوین تدریس هم مفید است.
در مورد تدریس همچون یادگیری نظریه های مختلفی ارئه شده است. از جمله این تدریس ها می توان به «نظریه تدریس وحدت یافته» اشاره کرد.این نظریه را معمولاً با ارائه یک طرح دو بعدی توصیف و تحلیل می کنند در بعد افقی این طرح معارف بشری را محصول سه نوع مطالعات توصیفی، هنجاری و تجویزی دانسته اند و در بعد عمودی دو پرسش « چه باید تدریس شود؟» و «چگونه باید تدریس شود؟» را که اولی مربوط به محتوا و دومی مربوط به روش تدریس است مطرح کرده اند بر این اساس نظریه های تدریس از یک سو باید بینشی بر یافته های علمی باشند و از سوی دیگر رویکردی به هنجارها و اهداف آموزشی داشته باشند. بر اساس این نظریه «برنامه درسی» و «روش های تدریس» جزو مطالعات تجویزی هستند، یعنی هرگز نمی توان یک برنامه درسی یا یک روش تدریس خاص را در همه موقعیت ها و برای همه دانش آموزان به طور یکسان به کار برد. در فرایند تعلیم و تربیت، تدریس همواره دو کارکرد درونی و بیرونی دارد. اگر چه تفکیک دقیق این دو کارکرد به دلیل تاثیر متقابل آنها بر یکدیگر کار چندان ساده ای نیست بعضی از متخصصان ایجاد انگیزه، عدم تعادل در دانش آموزان، کنش متقابل، کسب اطلاعات جدید، ذخیره سازی و انتقال اطلاعات، کنترل و هدایت و تحول در دانش آموزان را جزو کارکرد های درونی تدریس و تحول فرهنگی، اجتماعی، اقتصادی، سیاسی، بازسازی اجتماعی و تخصصی شدن کار را از کارکرد هاتی بیرونی تدریس ذکر کرده اند. در کار کرد های درونی کنترل و هدایت بالاترین و مهمترین کارکرد مو ثر است و شاید در برگیرنده همه کار کرد های دیگر باشد. منبع: modaresmagazine.blogfa.com
پیشنهاد می شود مطالعه کنید: آشنایی با روش های تدریس
تدريس فعاليتي بين الاشخاصي و تعاملي است كه مبتني بر ارتباط كلامي و معطوف به يادگيري يا تغيير روش هاي رفتار كردن يك يا چند شاگرد مي باشد. گرچه در اين تعريف ويژگي عمده «جريان، تعامل و تعمد» به وضوح ديده مي شوند، اما پاسخگويي به سه پرسش اساسي آن چندان سهل و روشن نمي باشد: 1) تدريس چگونه فعاليتي است؟ 2) در فعاليت تدريس چه كساني مشاركت دارند؟ 3) سهم و نقش هر يك از افراد شريك در تدريس چيست؟ سه پرسش مطرح شده گر چه با جواب هاي متفاوتي مواجه شده اند، اما در عين حال مبنايي را براي سامان بخشي پژوهش ها نظريه هاي مطرح شده فراهم مي آورند. در پاسخ به پرسش اول از علم يا هنر بودن تدريس سخن به ميان مي آيد، در پاسخ به پرسش دوم از معلم و شاگرد و تعاريف هر يك از آنها بحث مي شود؛ و در پاسخ به پرسش سوم از ميزان فعاليت و درگيري هر يك از مشاركت كنندگان مي توان سخن گفت، كه فعال بودن يا غير فعال بودن معلم و شاگرد مورد نظر قرار مي گيرد و روش هاي مختلف تدريس بر آن اساس شكل مي گيرند.
مطالعه این جزوه عالی هم پیشنهاد می شود: تدریس چیست pdf
در ادامه تعدادی از روش های نوین و جدید تدریس ارائه می گردد. بهترین معلم های شیمی، ریاضی، فیزیک، زبان انگلیسی و سایر دروس سعی می کنند از این روش های به روز و عالی برای موفقیت در کار خودشان استفاده نمایند. البته دقت کنید که ممکن است برای هر درس به تشخیص خود استاد یکی از این روش ها مناسب تر باشد و تاثیر گذاری بیشتری داشته باشد. مثلا برای تدریس شیمی ممکن است روش کنفرانس تاثیر بیشتری داشته باشد و برای تدریس ریاضی شاید روش شاگرد - استادی پربازده تر باشد. در ادامه برخی از روش های نوین و جدید تدریس را می توانید مطالعه کنید.
روش کنفرانس (گرد هم آیی) کنفرانس يعني مجلسي که تشکيل مي شود براي آنکه کسي مطالب علمي را براي ديگران بيان کند. معني ديگر آن اجتماع و انجمني از عده معدودي براي بحث در مسايل سياسي، اجتماعي و فني مي باشد. کنفرانس کوچکتر از کنگره است. ضمنا" به اجتماع گروهي از متخصصان فن براي شور و بحث در باب مسائل فني و يا اجتماع جمعي از سياستمداران، روساي دولتها، وزيران به منظور حل يک مسائله سياسي داخلي و بين المللي کنفرانس نيز اطلاق مي شود.
روش شاگــــرد ـ استــــادی در این روش به دانش آموزان اجازه داده می شود که نقش معلم را ایفا کنند. هدف اساسی این روش آن است که شاگر، معلم گردد و از این طریق تجارب تازه و ارزشمندی به دست آورد. در این روش، در صورت فقدان معلمان متخصص، تعداد زیادی از دانش آموزان مهارت خاص را آموخته اند و می توان از آنها استفاده کرد.
روش چند حســـی ( مختلط ) استفاده از این روش مستلزم به كار گرفتن همه حواس است و جریان یادگیری از طریق تمام حواس صورت می گیرد. از طریق كار بست این روش می توان، مطالب و مهارتها را درك كرد، ارتباط موثرتری برقرار كرد، مهارتها و مطالب را از یك موقعیت به موقعیت دیگر تعمیم داد. در یادگیری روش چند حسی به طور كلی از همه حواس استفاده می شود.
1 ـ روشهاي تاريخي 2 ـ روشهاي نوين (صفوی، ص 239، 1370).
روش های تاریخی: در این روش فراگیر موجودی منفعل است و معلم به عنوان انتقال دهنده اطلاعات، مسئولیت اصلی آموزش را برعهده دارد. او تلاش می کند ذهن فراگیران را با انبوهی از مفاهیم، اصول و اصطلاحات درس ها انباشه سازد و به این ترتیب رفتار آن ها را نسبت به قبل تغییر بدهد. برنامه درسی در این روش ها، کاملا غیرقابل انعطاف است و معلم و فراگیر به اجبار محتوای مشخصی استفاده می کنند. معلم تصور می کند که عامل اصلی تدریس، خود اوست و به عنوان گنجینه معلومات در برابر فراگیران ظاهر می شود. به همین است که به این دسته از الگوها روش های معلم محور نیز می گویند.
روش های نوین و جدید: در این روش ها فراگیر، علایق و توان مندی های او در مرکز توجه قرار دارد و معلم تلاش می کند تا توانایی های فراگیران را تقویت کند. معلم هنگام تدریس از وسایل و امکانات آموزشی زیادی استفاده می کند و یادگیری موثر را از طریق تمرین ها و فعالیت های متنوع به عهده فراگیران می گذارد و آنان را در تحقق اهداف و یادگیری مفاهیم درس دخالت می دهد. معلم، راهنما و هدایت کننده ای است که پا به پای فراگیر مسیر آموزشی را طی می کند و به او کمک می کند تا درس را به طور عمیق و از روی علاقه یاد بگیرد.
مطالعه کنید: چگونگی داشتن یک تدریس موفق و عالی
اگر هدف تدریس شکل دادن دانش بدون استدلال و تفکر باشد این نوع تدریس را القاء میگویند. اگر تدریس از روی استدلال و منطق و تفکر باشد به این نوع تدریس آموزش میگویند. اگر تدریس در شکل دادن مهارتها و نگرشها از روی استدلال و منطق باشد در این صورت تدریس از نوع تربیت است. بنابراین تدریس باید بر آموزش و تربیت تاکید کند که نتیجه آن رشد تفکر منطقی در فراگیران خواهد بود.
ضرورت بررسی تدریس: تعریف و تحقیق درمورد تدریس باعث می شود که ماهیت تدریس بهتر شناخته شود. با شناخت ماهیت تدریس ما می توانیم نقاط ضعف تدریس خودمان را بهتر شناسایی نموده و آنها را برطرف کنیم، علاوه بر این تحقیقات در زمینه تدریس به محققان کمک میکند تا از یافته های جدید در امر تدریس استفاده کنند.
اعمال معلم در فرایند تدریس: در فرایند تدریس اعمالی را میتوان شناسایی کرد گرین لین اعمال را در سه دسته کلی تقسیم بندی کرده است که تحت عنوان: 1. اعمال منطقی: این نوع اعمال مستقل از نتیجه خود قابل ارزیابی هستند.مانند توضیح دادن،ارائه سخنرانی، تعریف مفاهیم و اصطلاحات. 2. اعمال راهبردی: اعمالی هستند که بدون نتیجه نمیتوان درمورد آنها قضاوت کرد. مانند ارزیابی فراگیران، شیوه های ایجاد انگیزه، روش کلاسداری معلم،سازمان دادن مطالب آموزشی. 3. اعمال اداری: اعمالی هستند که بیشتر به تشریفات اداری و مقررات مدرسه مربوط میشود و نقش چندانی در فرایند تدریس ندارد مانند انجام حضور غیاب،گزارش نمرات به آموزش و ارتباط با والدین و ... منبع: tadris-mahsa.mihanblog.com
برای آموزش دادن می توان از روش های متنوع و زیادی استفاده کرد. اگر بتوانید دانش آموزان را به مشارکت در یادگیری ترغیب کنید، خودتان هم از تدریس بیشتر لذت خواهید برد. استفاده از بحث های گروهی دانش آموزان را فعال و مشتاق می کند و کلاس را از حالت کسالت بار بیرون می آورد. سعی کنید دانش آموزان را به سوی تحقیق و پژوهش و حتی گفت وگو با افراد متخصص درباره موضوع درسی سوق دهید. در کلاس از محصولات سمعی و بصری به خوبی استفاده کنید. فیلم ها، عکس ها و پوسترها می توانند به خوبی ذهن دانش آموزان را درگیر موضوع درس کنند.البته استفاده از چهار مدل ارائه شده در این الگو به موازات یکدیگر می تواند نتایج بسیار خوبی در برداشته باشد. منبع: tadris1394.blogsky.com
حتما بخوانید: تجربه تدریس خصوصی
1. روش سخنرانی: در این روش استاد صرفاً بحثی را به صورت سخنرانی ارائه می دهد و مخاطبان نقشی در کلاس ندارند و به همین دلیل کلاس از تنوع لازم برخوردار نیست.
2. روش توضیحی: روش توضیحی عبارت است از انتقال مستقیم اطلاعات به دانش آموزان با استفاده از مطالب (کتاب و جزوه). در این روش معلم مطالب درسی کتاب، جزوه و یا غیره را برای دانش آموزان توضیح می دهد. کتاب های درسی معمولًا به شیوه توضیحی نوشته می شوند. معلم نکات مبهم و مشکل درس را توضیح می دهد. توضیح، هر قدر ساده و کوتاه باشد بهتر است. زیرا شنونده به آسانی و با سرعت بیشتری مطالب را درک می کند. استفاده از مثال ها، تصاویر و سایر وسایل، توضیح یک مطلب را جذاب، ساده و منطقی می سازد.
3. روش مدرسه ای: در این روش معلم ضمن بیان مطالب درس، چکیده درس را روی تخته می نویسد و از شاگردان می خوهد که خلاصه درس را بنویسند.
4. روش نمایشی: در این شیوه از تدریس، استاد ابتدا ذهنیت دانش آموزان را آماده درس مورد نظر می کند و سپس درس می دهد و در ادامه، محتوای درس را به صورت فیلم و اسلاید در معرض دید شاگردان قرار می دهد و در خاتمه خود استاد نتیجه گیری نهایی می کند. منبع: hawzah.net
5- شیـــــوه بحثــــی: در شیوه بحثی, دانش آموزان فعالانه در یادگیری شرکت می کنند و مفهوم مورد نظر را از یکدیگر می آموزند. در این شیوه معلم را می توان به عنوان محرک, شروع کننده بحث و راهنما تصور کرد. معلم طوری سوال یا مسئله را مطرح می کند که دانش آموزان را به پاسخگویی یا حل مسئله تشویق کند. این شیوه در دو مورد زیر, کاربرد خاصی دارد: ۱- موقعی که معلم می خواهد مفهوم جدیدی را به فراگیران بیاموزد ( مانند موقعیت بالا ) و انتظار دارد که همه آنها مفهوم را به شکلی واحد در یابند در این صورت معلم سعی می کند که بحث را به جهتی بکشاند که شکل صحیح مفهوم از آن نتیجه گیری شود. ۲- هدف معلم این است که ذهن دانش آموز را به تکاپو و جستجو وادارد. در این صورت معلم مسئله ای را عنوان می کند که تا دانش آموزان راه حل آن را پیشنهاد کنند. در این موقعیت معلم سعی می کند که موضوع بحث را به دلخواه خود کنترل نکند, تا راه حلی را که خود در نظر دارد به کلاس تحمیل نکرده باشد. موارد ذکر شده در کلاس های تدریس خصوصی زبان انگلیسی، تدریس خصوصی ریاضی، فیزیک، کلاس های گروهی مدرسه و دانشگاه و ... قابل اعمال است.
6- الگــــوی آموختن کنترل خود: هدف این الگو ایجاد تغییر رفتار مناسب در دانش آموزان است. مثال: دانش آموزی که در امتحان دچار اضطراب می شود یا از درس ریاضی می ترسد, به او می آموزد که چگونه رفتار خود را تغییر داده و موجب کاهش این اضطراب و ترس در خود شود. در این الگو معلم حامی دانش آموزان است و یک فضای مثبت ایجاد می کند تا آنها به اصلاح رفتار خود بپردازند. این الگو در سنین مختلف و همه دوره های تحصیلی کاربرد دارد, و در نهایت دانش آموزان را قادر به توصیف, توضیح, پیش بینی, کنترل و تغییر رفتار خود می نماید. بطور کلی معلم از طریق این الگو می تواند تغییرات مطلوب را در رفتار دانش آموزان ایجاد نماید. منبع: http://oerp.ir
مطالعه مقاله کجا تدریس خصوصی کنم و از کجا شروع کنم هم پیشنهاد می شود.
1- آغاز کلاس بدون بسم الله
2- بدون سلام وارد کلاس شدن
3- آغاز کلاس با بداخلاقی
4- آغاز کلاس بدون کمی احوال‌پرسی
5- آغاز کلاس بدون ابرقراری نظم
6- ترسیم نکردن اهداف درس در ابتدای ترم یا سال تحصیلی
7- ترسیم رویایی و غیر قابل دستیابی اهداف درس
8- نگاه چشمی و توجه، فقط به به بخشی از کلاس
9- نگاه به شخص خاص
10- نگاه نکردن و وانمود حال ناخوشایند از شخصی خاص
11- نگاه به در و دیوار
12- نگاه مکرر به بیرون از پنجره
13- دیر آمدن و سر وقت رفتن
14- سر وقت آمدن و زود رفتن
15- دیر آمدن و زود رفتن
16- دیر آمدن و بدون رضایت همه دیر رفتن
17- تعطیلی کلاس به بهانه‌های مختلف
18- بی توجهی به وضع ظاهری خود
19- بی نظمی و وقت ناشناسی
20- معرفی نکردن و نگفتن مختصری از رزومۀ کاری در ابتدای سال (منبع: تابناک)
مطالعه نمائید: 10 ویژگی بهترین معلم های تدریس خصوصی با درآمد بالا
در برنامه های آموزش معلمان - و در ادامه پیشرفت حرفه ای - زمان زیادی به "چه" تدریس اختصاص می یابد - چه مناطقی را باید پوشش دهیم ، به چه منابعی نیاز داریم و غیره. نحوه "تدریس" توجه زیادی نیز به دست می آورد - نحوه ساختن یک درس ، مدیریت کلاسها ، ارزیابی برای یادگیری برای یادگیری و غیره. بعضی اوقات ، همانطور که پارکر جی پالمر (1998: 4) اظهار نظر می کند ، حتی ممکن است سؤال "چرا" را بپرسیم - ‘برای چه اهدافی و به چه اهدافی می آموزیم؟ "اما به ندرت ، اگر همیشه" ، او ادامه می دهد: "آیا ما از سؤال" چه کسی "می پرسیم - چه کسی خودآموز است؟" اگر زبان انگلیسی شما خوب است برای مطالعه بیشتر در زمینه تعریف تدریس اینجا کلیک کنید. برای مشاهده تعریف تدریس و مفهوم تدریس با مثال در دیکشنری merriam-webster بر روی این لینک کلیک نمائید.
گردآوری: سایت تدریس خصوصی ایران مدرس
